Algemene feedback

Omdat we onze feedback niet helemaal in de vragenstructuur kwijt kunnen volgt hier eerst een algemene reactie. Nu het ontwikkelteam aan het einde van de ontwikkelfase zit is pas goed een oordeel te vormen over de visie, grote opdrachten en bouwstenen.

De inspanningen om dit leergebied als paraplu boven de vakken te laten functioneren is indrukwekkend maar staat te ver af van de muziekles in de praktijk. Het lijkt erop alsof er een nieuw vak geboren is: kunst & cultuur. Er is voor gekozen om in de bouwstenen geen vakspecifieke kennis en vaardigheden te benoemen. Echter, de kennis en vaardigheden van muziek zijn wezenlijk anders dan die van andere kunstvakken. Op deze manier beschreven kunnen scholen aan de bouwstenen werken en ervoor kiezen juist wel of juist niet aan muziek te doen. In de praktijk kan een leraar er daardoor dus niet op rekenen dat in een vorige fase de leerlingen bepaalde vakspecifieke kennis en vaardigheden en hebben aangeleerd. Hiermee is er geen sprake van een doorlopende leerlijn. De toenemende complexiteit van een bouwsteen voor muziek is nu niet duidelijk genoeg.

Erg bezwaarlijk is het feit dat praktijk en theorie zo vaak apart worden benoemd. De samenhang tussen de grote opdrachten en bouwstenen die gaan over ‘meemaken en betekenis geven’ enerzijds en ‘maken en betekenis geven’ anderzijds wordt daardoor onvoldoende duidelijk. Zo onduidelijk zelfs dat het nu bijvoorbeeld lijkt alsof het opdoen van kunst- en cultuurhistorische kennis een doel op zich is geworden. Waarschijnlijk is dit ook niet de bedoeling van het ontwikkelteam, maar het geeft wel aan wat het daadwerkelijke probleem van het conceptvoorstel is: de slechte leesbaarheid en het multi-interpretabele karakter van het stuk.

Het conceptvoorstel is namelijk voor leraren erg slecht leesbaar. Er zitten veel herhalingen en verwijzingen in het stuk. Dat komt ook doordat op één na alle grote opdrachten en bouwstenen hetzelfde zijn. Soms lijkt het erop alsof er maar geen keuzes gemaakt durven te worden en er daarom in algemene bewoordingen en vaag taalgebruik iets beschreven wordt. Met te veel woorden wordt onvoldoende duidelijk gemaakt wat het ontwikkelteam bedoelt, het blijft dan gissen en interpreteren. Ook heeft het ervoor gezorgd dat docenten afhaken en hen de moed in de schoenen zakt. Het draagvlak voor het proces neemt daarmee af.

Vragen

Vragen over het totaal van bouwstenen

1.     In hoeverre komen de drie hoofddoelen van het onderwijs (kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming) duidelijk en herkenbaar terug in het totaal aan bouwstenen voor dit leergebied? Licht uw antwoord toe.

Doordat de bouwstenen op een abstract niveau beschreven zijn is dit niet goed te beoordelen. Het lijkt er wel in te zitten, maar op dit moment is het nog niet erg expliciet. Van duidelijkheid is nog geen sprake.

2.     In hoeverre is de samenhang tussen de negen bouwstenen van het leergebied Kunst en Cultuur duidelijk en herkenbaar? Licht uw antwoord zo concreet mogelijk toe.

Doordat de bouwstenen op een abstract niveau beschreven zijn is dit niet goed te beoordelen.

3.      In hoeverre is de samenhang van het leergebied Kunst en Cultuur met de leergebieden Nederlands, Engels / Moderne Vreemde Talen (MVT), Burgerschap en Digitale geletterdheid duidelijk en herkenbaar? Licht uw antwoord zo concreet mogelijk toe.

Doordat de bouwstenen op een abstract niveau beschreven zijn is dit niet goed te beoordelen. De vertaling wat het conceptvoorstel voor muziek betekent moet de lezer zelf maken en is daardoor multi-interpretabel. Dit werkt divergerend en niet convergerend naar een consistent beeld over de inhoud. Bij het lezen krijg je er allerlei ideeën bij, maar ze staan niet expliciet beschreven, behalve bij bouwsteen 4.1 die speciaal is ingericht voor de samenhang met digitale geletterdheid. In het curriculum van kunstvakken zit ten opzichte van de andere vakken van nature weinig overlapping. De inhoud van kunstvakken gaan wezenlijk over iets anders dan andere vakken. Het curriculum van kunstvakken is klein en erg onderscheidend ten opzichte van andere vakken. Aanknopingspunten om samen te werken (die er heel erg veel zijn) moet hier niet worden verward met overlap in de curricula (die er heel erg weinig zijn). Dat maakt dat samenhang zich vooral op het ‘hoe’ richt en niet op het ‘wat’.

4.     In hoeverre komen de brede vaardigheden duidelijk en herkenbaar terug in het totaal aan bouwstenen voor dit leergebied? Licht uw antwoord zo concreet mogelijk toe en raadpleeg voor een uitwerking van de brede vaardigheden: https://curriculum.nu/wp-content/uploads/2018/04/Rapport-Handreiking-brede-vaardigheden.pdf

Doordat de bouwstenen op een abstract niveau beschreven zijn is dit niet goed te beoordelen. Er zullen in de praktijk zat aanknopingspunten liggen de brede vaardigheden in kunstvakken aan bod te laten komen. Vanuit de huidige tekst wordt dat nog niet duidelijk.
De brede vaardigheid ‘samenwerken’ mag nog centraler en duidelijker worden benoemd. Dat is zelfs een essentie van ons leergebied, zeker voor de podiumkunsten.

Vragen over de visualisatie

5.     In hoeverre vindt u de visualisatie (afbeelding 1) als een weergave van de visie en de grote opdrachten behulpzaam? Geef aan op een schaal van 1-4 (1=onvoldoende, 2=matig, 3=voldoende, 4=goed). Licht uw antwoord toe.

4. De visualisatie geeft goed aan dat de grote opdrachten 1 en 8 een andere plek innemen dan grote opdrachten 2 t/m 7.

Vragen over individuele bouwstenen

6.     Welke bouwstenen kunnen volgens u nog passender worden uitgewerkt? Licht uw antwoord toe.

Alle bouwstenen moeten eerst vakspecifiek verder worden uitgewerkt om begrijpelijk te worden en om een doorlopende leerlijn zichtbaar te maken.
Bij grote opdracht 3 roept de zin ‘Alle vaardigheden en technieken die leerlingen leren, staan in dienst van het creëren’ verwarring op omdat artistieke expressie te smal is gedefinieerd. Het is ook nodig je te verdiepen in de artistieke expressie van andere kunstenaars om er achter te komen waar je eigen artistiek creatieve vermogen ligt.

7.     Bij welke bouwstenen kan de verdeling van de voorgestelde kennis en vaardigheden voor po en vo beter? Licht uw antwoord toe.

Bij alle bouwstenen is uit de tekst en de wollige manier van schrijven niet duidelijk te destilleren hoe de verdeling op dit moment is. Bovendien wordt onvoldoende duidelijk welke kennis in welke fase geleerd wordt en welke vaardigheden leerlingen in een bepaalde fase leren. Ook moeten de verschillende ontwikkelingsfases van kinderen beter worden meegenomen in de verdeling van kennis en vaardigheden over de verschillende fases.

8.     Bij welke bouwstenen zou u kennis en vaardigheden willen toevoegen of schrappen? Licht uw antwoord toe.

Bij alle bouwstenen missen vakspecifieke kennis en vaardigheden. Bouwsteen 4.1 bestaat uit kennis en vaardigheden die enerzijds te maken hebben met bouwsteen 1.1 (het artistieke) en anderzijds met bouwsteen 3.1 (het technische).
Bouwsteen 6.1 en 7.1 liggen erg in het verlengde van bouwsteen 5.1.

9.     In hoeverre beschrijven de negen bouwstenen gezamenlijk de essentie van het hele leergebied Kunst en Cultuur? Geef aan op een schaal van 1-4 (1=onvoldoende, 2=matig, 3=voldoende, 4=goed). Licht uw antwoord toe.

2. Dit is niet goed te beoordelen doordat de tekst te multi-interpretabel is. Het geeft nog te weinig richting om te kunnen beoordelen.

Vragen over het totaal aan bouwstenen

10. Welke drie bouwstenen vindt u het belangrijkst? Licht uw antwoord toe en geef aan of u redeneert vanuit po of vanuit onderbouw vo.

Vanuit zowel PO als VO geredeneerd lijken de bouwstenen 1.1 en 1.2 de belangrijkste bouwstenen. De andere bouwstenen zijn daar ondergeschikt aan.

11. Welke drie bouwstenen vindt u het minst belangrijk? Licht uw antwoord toe en geef aan of u redeneert vanuit po of vanuit onderbouw vo.

Vanuit zowel PO als VO geredeneerd lijken 6.1, 7.1 minder belangrijk omdat ze erg in het verlengde van 5.1 liggen. 8.1 is een uitvloeisel van de andere bouwstenen, je zou kunnen zeggen dat die daarom ook minder belangrijk is.

Vragen over aanbevelingen

12. Hoe kunnen de generieke aanbevelingen verder worden aangescherpt om voldoende richtinggevend te zijn voor de formulering van eindtermen in een vervolgfase? Licht uw antwoord toe.

De generieke aanbevelingen zijn weinig richtinggevend voor uitwerking naar het examenprogramma in de bovenbouw, maar is misschien wel een logisch gevolg van de te algemeen omschreven eerste drie fases.
Bij generieke aanbeveling 7 is een toelichting nodig. In de huidige praktijk zijn er weinig leerlingen die in meerdere kunstvakken examen doen. Het belang van verbinding is daarom erg klein en daarmee ondergeschikt aan vakspecifieke argumenten.
De generieke aanbeveling 9 over 21e-eeuwse theorie lijkt te veel gedacht vanuit de beeldende- / kunst algemeen-hoek. Vanuit de muziektheorie bezien is deze aanbeveling niet goed te begrijpen. Hier is een toelichting nodig.
Voor wat betreft generieke aanbeveling 11 ligt het veel meer voor de hand om film(muziek) en nieuwe media in het examenprogramma van muziek op te nemen. Daarvoor is geen nieuw vak nodig. Op veel scholen heeft dit al lang een plek binnen het vak.