De afgelopen dagen zijn achtereenvolgens ‘De Staat van het Onderwijs’ van de Onderwijsinspectie en het adviesrapport ‘Later selecteren, beter differentiëren’ van de Onderwijsraad gepubliceerd. De grote gemene deler in de documenten is dat er in beide wordt gepleit voor grondige herzieningen van het onderwijsstelsel om de geconstateerde kansenongelijkheid te verminderen. Daarnaast besteden ook zowel de Onderwijsinspectie als de Onderwijsraad aandacht aan de bestrijding van het lerarentekort en het achterstallig onderhoud aan het stelsel dat daar (deels) mede debet aan is.

Terwijl de leraren, begeleiders en ondersteuners alle zeilen bij moeten zetten om onder moeilijke omstandigheden het onderwijs gaande te houden, wordt er op dit moment druk nagedacht over de toekomst van het onderwijs na de coronacrisis. De onderliggende problemen in het onderwijs zijn door de crisis extra duidelijk geworden. Het lerarentekort, de kansenongelijkheid en de tegenvallende prestaties in de basisvaardigheden zijn daarbij de meest in het oog springende problemen.
De aanstaande formatie van een nieuw kabinet is het perfecte moment om deze problemen en de mogelijke oplossingen daarvan onder de aandacht te brengen.

De Inspectie en de Onderwijsraad sluiten voor wat betreft de bestrijding van het lerarentekort aan bij hetgeen wij als gezamenlijke bonden en lerarenorganisaties hebben benoemd als urgente vraagstukken. De werkdruk is op dit moment te hoog en er zal moeten worden geïnvesteerd in de aantrekkelijkheid van het beroep. Goed onderwijs begint bij de leraar. Het verst gaat de Onderwijsraad door een stelselherziening voor te stellen. De Onderwijsraad stelt voor om leerlingen bij de overstap naar het voortgezet onderwijs 3 jaar later dan nu het geval is te selecteren om alle leerlingen optimale kansen te bieden. Je zou al snel kunnen stellen dat dit opnieuw een pleidooi is voor de Middenschool maar dat doet dit advies wel te kort. Naast later selecteren spreekt de Onderwijsraad ook over beter differentiëren. Dit differentiëren kan op verschillende manieren onderstreepte Edith ten Hooge in een webinar op vrijdag 16 april. In haar ogen zal er sprake moeten zijn van een combinatie van niveauklassen en differentiatie in de klas. Tevens onderstreepte zij dat er ook extra aandacht nodig is voor de goed presterende leerlingen.

‘Alles staat en valt met de voorwaarden waaronder dit uitstel plaatsvindt’, aldus Jilles Veenstra voorzitter van de FvOv,’ we ondersteunen de aandacht voor de kansenongelijkheid en de vroegkeuze is daarin een belangrijk aspect. In de plannen van de Onderwijsraad staat differentiëren centraal. Gebleken is dat dit in de praktijk heel lastig is (daar is enige jaren geleden ook nog op gewezen door de Inspectie). Met de grote klassen van nu en de hoge werkdruk in het onderwijs is dit niet zonder meer mogelijk. De voorgestelde aanpassingen zijn op voorhand niet onmogelijk maar zullen zeer forse investeringen met zich meebrengen. Ook zal aan de voorkant het lerarentekort opgelost moeten worden (mede door de inzet van ondersteuners en begeleiders). Op termijn zou dit nieuwe stelsel wel eens een verrijking van het leraarschap kunnen betekenen. We willen hier als vertegenwoordigers van leraren, ondersteuners en begeleiders graag het gesprek over aangaan.