Covid-19: Hoe te handelen in de muzieklessen?
VLS en VONKC stelden ter nadere uitwerking van het voorlopig protocol-vo een aantal specifieke vragen aan Voion, het Arbeidsmarkt & Opleidingsfonds voortgezet onderwijs. Deze Q&A wordt regelmatig bijgewerkt.
Tijdelijk voorrang onderwijspersoneel
Per 21 september is er tijdelijk prioriteit voor testen op COVID-19: zie het bericht bij FvOv
Ter informatie bij twijfel over thuisblijven of naar school of werk gaan? Gebruik de Beslisboom-12plus
Protocollen en servicedocumenten voor het onderwijs
Omwille van eenduidigheid van de verstrekte informatie, baseert Voion zich uitsluitend op informatie van het RIVM. Alle onderstaande informatie is te terug te vinden op de website van het RIVM en is in lijn met:
- Mondkapjes: Draag een mondkapje op de middelbare school inclusief VSO, in mbo-scholen en op hogescholen en universiteiten. Doe het mondkapje alleen af tijdens de les. Dit geldt voor iedereen vanaf 13 jaar (nieuwe maatregel na de persconferentie van het kabinet op 13-10-2020). Zie bij Rijksoverheid voor alle onderwijssectoren
- Geactualiseerd Servicedocument OCW voor het funderend onderwijs d.d. 16-10-2020. Zie p.7 i.v.m. ventilatie in de scholen (dit stond ook al in de versie van 02-10-2020).
- Nieuwe norm coronavirus in Arbocatalogus-VO gepubliceerd (door Voion) d.d. 04-09-2020,bijgewerkt 16-09-2020.
- Het protocol voortgezet onderwijs Onderwijs op school tijdens Corona van de sociale onderwijspartners VO-raad, FvOv, AOb en CNVo, d.d. 9-12-2020.
- Het servicedocument van sectorraad Praktijkonderwijs, de Stichting Platforms VMBO en Lecso dd. 01-07-2020.
- De protocollen van de sociale partners voor PO, SO en VSO. De protocollen zijn d.d. 20-10-2020 geactualiseerd i.v.m. de maatregelen rondom mondkapjes.
- Kamerbrief over start nieuwe schooljaar 2020-2021 van minister Slob met (van het ministerie van OCW versie 31-08-2020 de bijlage Servicedocument voor het funderend onderwijs).
- Servicedocument MBO (idem van OCW, versie 11-11-2020).
- Richtlijnen MBO (versie 11-11-2020)
- Servicedocument HO (idem van OCW, versie 11-11-2020).
Op een aantal punten laten de protocollen ruimte voor interpretatie. Sowieso zullen scholen onderling verschillen in de implementatie. Dat doet er minder toe dan het doel dat gediend moet worden; dat is het voorkomen van besmetting met het coronavirus. Hou dit doel voor ogen en zorg dat je weet welke besmettingsroutes je moet verhinderen of moet vermijden. Doe verder je voordeel met deze Q&A.
De vragen en antwoorden
Is het toegestaan om te zingen in een klas?
Zie dit bericht voor de laatste update.
Mag er muziek worden gemaakt in aparte cabines?
Musiceren in aparte cabines is mogelijk. Ten aanzien van hygiëne geldt dat na ieder gebruik oppervlakken waarop het Coronavirus kan neerslaan of worden afgezet, worden gereinigd en dat de cabine, analoog aan het regime van een klaslokaal tussen gebruikers wordt geventileerd (volledige doorspoeling van de ruimte met ‘schone’ lucht).
Moeten docenten vooral met hun handen op de rug staan en de leerlingen mondeling aanwijzingen geven?
Nee. 1,5 meter afstand kan je beschouwen als een beschermende maatregel van de eerste categorie, zonder hulpmiddelen voorkomen van besmetting.
Als je geen 1,5 meter afstand kan houden heb je in principe drie opties:
- Afzien van de beoogde activiteit of
- Terugvallen op een beschermende maatregel van een lagere categorie, bijvoorbeeld een ‘kuchscherm’ zoals bij kassa’s, balies en terrassen zijn geplaatst. Maak bijvoorbeeld een verrijdbaar scherm dat tussen de leerling en docent geplaatst kan worden.
- Als ook dan niet mogelijk is terugvallen op een beschermende maatregel van een nog lagere categorie, bijvoorbeeld een gelaatsscherm dragen.
Handen wassen
We wassen onze handen vaak en goed (40 – 60 sec.). Zie RIVM en dit verhelderende filmpje waar Voion ons op attendeert.
Waaraan moet een schoonmaakmiddel voldoen?
Het coronavirus wordt met water en zeep gedood. Het coronavirus desintegreert in een basische oplossing, daarom werkt allesreiniger ook goed als schoonmaakmiddel en ontsmettingsmiddel. Je zou m.b.t. coronavirus kunnen zeggen dat je al desinfecteert met zeepsop of allesreiniger.
Welke ‘schoonmaakmiddelen’ voldoen juist niet?
Alles dat anders is dan zeepsop of allesreiniger werkt minder goed. Zie RIVM.

Op alles dat door een besmettelijk persoon wordt aangeraakt, kunnen virusdeeltjes achterblijven. Dan is de vraag hoe groot de kans is dat iemand door aanraking van die besmette oppervlakten, zelf ziek wordt. Volgens het RIVM is die kans niet groot, maar niet uit te sluiten. Zie RIVM.

Wat houdt ‘met regelmaat schoonmaken’ in bij het gebruik van instrumenten?
Schoonmaken zo vaak als nodig is (maat) om besmetting te voorkomen (regel).
Dit impliceert dat een oppervlak dat door iemand (zijnde niet een leerling) is aangeraakt, schoongemaakt moet zijn voordat iemand anders (zijnde niet een leerling) het oppervlak aanraakt. Dit geldt dus ook voor werkplekken en instrumenten die in lokalen worden aangeraakt (door niet-leerlingen).
Waarmee maak je instrumenten schoon?
Ongeacht wat het is, dient het betreffende voorwerp schoongemaakt te worden met bij bijvoorbeeld vochtige schoonmaakdoekjes (water en zeep, allesreiniger).
Doekjes: wegwerp, wasbaar?
Vanwege logistieke overwegingen verdienen wegwerpdoekjes de voorkeur, tenminste als ze een keer worden gebruikt en daarna meteen worden weggegooid.
Hoe lang kan het COVID-19-virus overleven op voorwerpen/ instrumenten?
Dat is vooralsnog onduidelijk, per type oppervlak varieert dat van uren tot dagen. (zie hierboven: Kan ik ziek worden van het nieuwe coronavirus als ik ergens spullen of oppervlakken aanraak of vastpak?)
Beste collega,
In punt 9 staat het volgende over zingen in de klas: Het in groepsverband geforceerd verheffen van de stem is verboden.
Hierbij gaat het onder meer om hard meezingen bij concerten en optredens, spreekkoren en schreeuwen.
Koren en zangensembles kunnen wel weer repeteren en optreden. Het RIVM stelt een advies op met
betrekking tot de voorwaarden waaronder dit mogelijk is. Dit afwegingskader is op korte termijn
beschikbaar5
. Tot die tijd wordt het afgeraden om op school te zingen
Wij zouden als sectie muziek graag de mogelijkheid hebben om, indien een presentatie als bandje/groepje is, dat het is toegestaan dat in ieder geval 1 leerlingen ‘gewoon’ mag zingen. O.i. is de link leggen door de vo-raad met koren en zangensembles gebaseerd op de hele klas laten zingen. Individuele zanglessen zijn toegestaan, dus waarom zou 1 leerlingen in een groepje, op 1,5 meter afstand van docent én klas niet bij een presentatie van een liedje mogen zingen? Een enkele leerling is niet te vergelijken met hele klas c.q. koor, lijkt ons.
Daar komt nog bij dat het RIVM het toestaat dat kinderen mogen zingen, waarbij de vo-raad heeft bepaald dat dit alleen voor primair onderwijs is, maar dat staat nergens aangegeven bij het RIVM. De volwassenleeftijd begint bij 18 jaar; bij ons hebben ze alleen muziekles in de brugklas en tweede!
Welk beleidsstuk is hier duidelijk over? Hoe kan ik mijn MT overtuigen, dat er 1 leerlingen wel mag zingen? Alleen instrumentale songs lijkt mij toch wat jammer ….
Hoor graag weer van u,
groet,
Ruud Hoogenboom (docent Muziek/CKV)
Beste Ruud,
Dank je wel voor je vraag.
Ik wil je verwijzen naar de meest recente informatie:
https://oud.vls-muziekdocenten.nl/mag-er-weer-worden-gezongen-vanaf-1-juli-in-het-vo/
Hierin staat een nuancering van het punt uit het VO-raad protocol waar jij naar verwijst.
Dat betekent dat zingen mogelijk is in het VO als er wordt voldaan aan het protocol wat voor zangkoren is opgesteld.
Dit is met zowel de VO-raad als het RIVM afgestemd. Het heeft helaas wat tijd nodig voor dit in alle officiële protocollen is overgenomen.
Mocht jouw MT vragen hebben n.a.v. dit bericht kan ik je doorverwijzen naar een contactpersoon bij de VO-raad die dit kan bevestigen.
Met vriendelijke groeten,
Allerd van den Bremen
VLS